Het Dilemma

Maatwerk per gemeente of meer duidelijkheid?

Het oerwoud aan subsidieregelingen en voorzieningen belemmert de kansen op werk voor mensen met een arbeidsbeperking.

De instrumenten die er zijn om mensen met een ondersteuningsvraag aan werk te helpen – zoals werkplekaanpassingen, loonkostensubsidie of jobcoaching – zijn zeer nuttig en belangrijk. Alleen de weg ernaar toe blijkt voor werkgevers en werkzoekenden vaak onbekend of (te) complex.

Waar wringt het?

“Er is een ingewikkelde infrastructuur ontstaan waarvoor je bijna expert moet zijn om er goed mee uit de voeten te kunnen. Er zijn landelijk bekeken veel verschillende loketten die elkaar soms ook nog tegenwerken,” schetst vestigingsmanager Michael Markus van Herenbos. Deze landelijke uitzendorganisatie met re-integratietak helpt veel mensen aan het werk, vooral in de groen- en hoveniersbranche. “De regelingen en voorwaarden van gemeenten verschillen onderling sterk. Wij hebben bijvoorbeeld goede ervaringen met interne jobcoaches die op de werkvloer zelf ondersteuning bieden. Bij de ene gemeente mag dat wel, maar bij andere gemeenten moet er per se een externe jobcoach zijn. Daarnaast verschillen ook de vergoedingen en andere voorwaarden per gemeente.”

“De wil is er zeker bij werkgevers, gemeenten en werkzoekenden, maar het speelveld van loketten en regels is complex.”

Vestigingsmanager Michael Markus van Herenbos (Almere)

Ook directeur Sjoerd van het Erve van werk- & ontwikkelbedrijf Weener XL in ‘s⁠-⁠Hertogenbosch herkent het landelijke beeld met grote onderlinge verschillen. “Wij hebben er zelf geen last van, maar de verschillen per regio zijn groot. Daarin zijn werkgevers, werkzoekenden en andere betrokkenen dus afhankelijk van hoe gemeenten het in hun regio invullen.

In onze regio is er gelukkig goede samenwerking met geharmoniseerde regels en één goedlopend werkgeversservicepunt dat een werkcentrum wordt. In andere regio’s is dat anders. Dit blijkt ook uit de nieuwe analyse die Berenschot heeft gemaakt van de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven nadat de Participatiewet is ingevoerd.”

De gevolgen

Decentralisatie van de uitvoering van UWV naar gemeenten heeft de duidelijkheid voor werkgevers en mensen met een arbeidsbeperking niet bepaald verbeterd. De infrastructuur is al complex en grote verschillen tussen gemeenten of arbeidsmarktregio’s maken het nog complexer. Markus: “De wil is er zeker bij werkgevers, gemeenten en werkzoekenden. Maar het speelveld van loketten en regels is complex, ook met veel ‘indekprocedures’. Natuurlijk moet je goed verantwoorden hoe gemeenschapsgeld wordt ingezet, maar het systeem is hierin wel doorgeslagen.”

“Naast meer eenduidigheid zou ik de vergoeding voor de benodigde begeleiding koppelen aan de prestatie die gemeenten en andere partijen leveren.”

Directeur Sjoerd van het Erve van werk- & ontwikkelbedrijf Weener XL (Den Bosch)

De oplossing 

De oplossing ligt in het vereenvoudigen van de infrastructuur met vooral meer uniforme regels (harmonisatie) bij gemeenten en UWV. Dan weten werkgevers, werkzoekenden en andere betrokkenen vooraf beter wat zij kunnen verwachten. Van het Erve: “De grootste uitdaging is om de onderlinge verschillen te verkleinen. Daarnaast zou ik de vergoeding voor de begeleiding die nodig is, koppelen aan de prestatie die gemeenten en andere partijen leveren, met een taakstellende ondergrens.

De Participatiewet is nu vooral gericht op de inkomenssituatie van iemand met een arbeidsbeperking. Ik zou de arbeidsbeperking leidend maken voor de ondersteuning die iedereen kan krijgen. Als de financiering van de benodigde begeleiding meer prestatiegericht wordt, stimuleert dat gemeenten en alle betrokkenen om hun beste beentje voor te zetten. Om dat mogelijk te maken, is het ministerie (SZW) als eerste aan zet.”